第33課・Thể mệnh lệnh, cấm đoán

①　Cách chia động từ thể mệnh lệnh（命令形めいれいけい）

Nhóm 1: chuyển đuôi 「う」 sang 「え」
(động từ dạng ます thì bỏ ます và đổi đuôi い thành え)

Thể từ điển	Thể ý chí
いそぐ	いそげ
いく	いけ
きる	きれ
うたう	うたえ
もつ	もて
なおす	なおせ

Nhóm 2: bỏ る thêm ろ
(động từ dạng ます thì bỏ ます và thêm ろ)

Thể từ điển	Thể mệnh lệnh
たべる	たべろ
おきる	おきろ
みる	みろ

Nhóm 3:

Thể từ điển	Thể mệnh lệnh
する	しろ
くる	こい
N + する	N + しろ

②　Cách chia động từ thể cấm đoán（禁止形きんしけい）

– Động từ thể cấm đoán = Động từ thể từ điển + な
(động từ dạng ます thì phải chuyển về dạng từ điển và thêm な)

Thể từ điển	Thể mệnh lệnh
いそぐ	いそぐな
いく	いくな
きる	きるな
もつ	もつな
たべる	たべるな
みる	みるな
する	するな
くる	くるな
けっこんする	けっこんするな

③　 Cách dùng thể mệnh lệnh và cấm đoán

1. Thể mệnh lệnh được sử dụng để ra lệnh cho ai làm điều gì đó, trong khi thể cấm đoán được sử dụng để cấm ai làm một điều gì đó. Cả 2 thể mệnh lệnh và cấm đoán đều có tính ép buộc cao, vì thế nên việc sử dụng chúng một cách đơn độc hoăc đặt chúng ở sau câu mệnh lệnh là rất giới hạn. Ngoài ra, hầu hết các trường hợp sử dụng thể mệnh lệnh và cấm đoán trong hội thoại chỉ giới hạn ở phái nam.

2. Thể mệnh lệnh và cấm đoán được dùng một mình hoặc được dùng ở cuối câu trong những trường hợp sau:
a) Người nhiều tuổi nói với người ít tuổi hơn hoặc người địa vị cao nói với người có địa vị thấp hơn, bố mẹ nói với con cái…

例文：

１．早はやく　おきろ。　
　　 Dậy nhanh lên.

２．もっと　考かんがえろ。
　　Suy nghĩ thêm đi.

３．見みるな。
　　Không được nhìn.

b) Giữa bạn bè thân thiết với nhau. Trong trường hợp này, よ được thêm vào cuối câu để làm mềm âm điệu.

例文：

１．ごご　うちへ　来こい［よ］。　
　　 Chiều nay đến nhà tao đi.

２．あまり　飲のむな［よ］。
　　 Uống vừa thôi.

c) Trong những trường hợp khẩn cấp, khi không có đủ thời gian để nói những lời lịch sự… Trong trường hợp này, người nói cũng là người có địa vị, tuổi tác cao.

例文：

１．階段かいだんを　使つかえ。
　　Dùng thang bộ đi.

２．触さわるな。
　　Cấm sờ.

３．逃にげろ。
　　Chạy đi.

d) Khi cổ vũ ở các sự kiện thể thao ( trường hợp này, phái nữ cũng có thể dùng)

例文：

１．頑張がんばれ。
　　Cố lên.

２．負まけるな。
　　Không được thua.

e) Trong những khẩu hiệu, biển báo mang tính súc tích, có tính tuyên truyền cao.

例文：

１．しっかり　守まもれ。
　　Tuân thủ nghiêm ngặt.

２．ゴミを　捨すてるな。
　　Cấm xả rác.

3. Trong thể văn mệnh lệnh, ngoài cách dùng thể mệnh lệnh, thì “ V ます＋なさい” cũng được dùng. Nó được dùng trong trường hợp bố mẹ nói với con cái, thầy cô giáo với học sinh. Tuy nhiên sắc thái của nó nhẹ nhàng hơn thể mệnh lệnh. Vì vậy, phụ nữ thường dùng mẫu câu này thay thế cho thể mệnh lệnh…Tuy nhiên, ta không sử dụng mẫu câu này với bề trên.

例文：

１．注意ちゅういしなさい。
　　Chú ý đi.

２．早はやく　起おきなさい。
　　Hãy dậy nhanh đi.

⑤　～と読よみます　và　～と　書かいてあります
　　Đọc là~ và viết là~

例文：

１．この漢字かんじは　何なんと読よむんですか。　
　　Chữ Hán này đọc là gì vậy?

２．そこに「止とまれ」と書かいてあります。
　　Ở phía đó có viết là “dừng lại”.

⑥　X　は　Y　という意味いみです
　　X có nghĩa là Y

– Mẫu này được sử dụng để làm rõ nghĩa của từ được biểu thị bởi “ X”. Cụm từ という là bắt nguồn từ といいます. Từ để hỏi どういう được sử dụng để hỏi ý nghĩa của một từ/ cụm từ.

例文：

１．「立入禁止たちいりきんし」は　入はいるなという意味いみです。
　　“Tachiiri Kinshi” có nghĩa là cấm vào.

２．あの　マークは　どういう意味いみですか。
　　Ký hiệu kia có nghĩa là gì?

→　タバコを　吸すうなという意味いみです。
　　Nó có nghĩa là không được hút thuốc.　

⑦　“Câu văn” (Thể thường) ＋と言いっていました
　　(Ai đó) đã nói rằng…

– Mẫu câu dùng để truyền đạt, thông báo, trích dẫn lại 1 câu nói, 1 lời nhắn của ai đó cho người thứ 3.

例文：

１．Trích dẫn trực tiếp：

　　リーんは　「明日あした　休やすみます」と言いっていました。
　　Chị Ly nhắn là “ Mai tôi nghỉ”.

２．Trích dẫn gián tiếp：

　　リーんは　明日あした　休やすやすむと言いっていました。
　　Chị Ly nhắn là mai chị ấy nghỉ.

⑧　“Câu văn” (Thể thường)　＋　と伝つたえていただけませんか。
　　Nhắn lại với ～ giúp tôi được không?

– Mẫu này được sử dụng khi bạn muốn nhờ ai đó truyền tải lời nhắn giúp mình một cách lịch sự.

例文：

１．ハーさんに　「後あとで　電話でんわを　ください」と伝つたえていただけませんか。
　　Anh có thể nhắn anh Hà hãy gọi điện cho tôi sau được không?

２．すみませんが、バオさんに　パーティーは　5時じからだと伝つたえていただけませんか。
　　Xin lỗi, anh có thể nhắn anh Bảo là bữa tiệc bắt đầu từ lúc 5h giúp tôi được không?

コメントを残す コメントをキャンセル

コメントを残すコメントをキャンセル